Wpływ snu na nasze zdrowie - Znaczenie snu w kontekście odporności

Sen to nie tylko wypoczynek i regeneracja organizmu. Jest również bardzo istotny dla naszego zdrowia. Znacząco wpływa na odporność. Ważna jest nie tylko jego długość, ale i jakość. Jak o to zadbać?



Dlaczego sen jest ważny?

Sen to proces niezbędny dla wszystkich ssaków, w tym również dla człowieka. Wyniki badań naukowych pokazują, że jest konieczny, aby przeżyć – tak samo jak oddychanie czy odżywianie się. Sen pozwala na regenerację całego organizmu, zarówno pod względem fizycznym (korzyści: ładny wygląd, zdrowa cera, lepsza ogólna kondycja fizyczna, a nawet mniejsza podatność na kontuzje) jak i psychicznym (lepsza pamięć, koncentracja, szybkość reakcji itd.).

Znaczenie snu dla zdrowia

Z oddychania trudno zrezygnować, z odżywiania się również – szybko poczujemy głód. Zresztą, temat prawidłowego żywienia jest od lat bardzo popularny, powstają książki, programy telewizyjne i portale internetowe na ten temat. Kilka kliknięć pozwala nam odnaleźć zróżnicowane przepisy na cudowne diety. Choć często są sprzeczne ze sobą, to jednak ogólna świadomość na temat zdrowego odżywiania się rośnie. Co innego ze spaniem. Tempo życia sprawia, że czas i jakość snu ulegają skróceniu. Jego potrzebę oszukujemy kolejną kawą w ciągu dnia. Na dłuższą metę może to przynieść opłakane skutki!

Brak snu a nawet jego niedobór jest niebezpieczny w wielu sytuacjach. Najbardziej jaskrawy przykład to prowadzenie samochodu – spowolniona reakcja, a w skrajnej sytuacji zaśnięcie za kierownicą są przyczyną wielu groźnych wypadków, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia nas i innych osób.

Gdy uda nam się bezpiecznie dotrzeć do pracy, niewyspani jesteśmy mniej efektywni: procesy myślowe przychodzą o wiele trudniej, a poziom koncentracji jest niższy. Niedobór snu powoduje też, że słabiej zapamiętujemy to, czego się nauczyliśmy. Ponadto wpływa na nasze emocje: rozdrażnienie i wahania nastroju utrudniają nie tylko pracę w zespole, ale wszystkie relacje międzyludzkie – również w domu. Dodatkowo, jeśli sen jest zbyt krótki, a materac i poduszka niskiej jakości, spada nasze ogólne samopoczucie i komfort życia.

Sen a układ odpornościowy człowieka

Nie bez powodu nasze mamy zalecały nam, żeby mając grypę położyć się do łóżka i ją „wyleżeć”. Ta intuicja jest dziś potwierdzona wynikami licznych badań naukowych. Sen to zdrowie! Wiele ciekawych faktów na ten temat prezentuje książka „Dlaczego śpimy. Odkrywanie potęgi snu i marzeń sennych” autorstwa doktora Matthew Walkera (Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019). Pisze on wprost:

Co ciekawe, sen zwiększa odporność organizmu, jaką dają nam szczepienia, a jego niedobór znacząco ogranicza ich skuteczność. To nie wszystko. Oprócz bardziej lub mniej poważnych infekcji wirusowych, odpowiedniej jakości i długości sen pozwala również chronić się przed rakiem i chorobami serca.

Ile czasu powinno się spać?

W takim razie jak wzmocnić odporność? Ile godzin powinno się spać każdej nocy? Zapotrzebowanie na sen zmienia się wraz z wiekiem. Dorosły nie potrzebuje go tyle, ile śpi niemowlę. Zamiast 13-16 godzin wystarczy mu około 8. Niektóre bardzo aktywne osoby twierdzą, że wystarcza im 5 lub 6 godzin, ale na dłuższą metę takie przeświadczenie jest szkodliwe. Badania wskazują, że choć występują różnice między poszczególnymi osobami, każdy z nas potrzebuje 7-9 godzin snu, aby prawidłowo funkcjonować.

Jakie ryzyko niesie za sobą regularny brak snu?

Jeżeli zlekceważymy te zalecenia, efekty będą bardzo negatywne. Niedobór snu można porównać do długu: oprócz kwoty do spłaty narastają odsetki i prędzej czy później organizm upomni się o zapłatę. Oprócz gorszego samopoczucia, spadku jakości pracy, relacji z bliskimi i ogólnego komfortu, spada odporność organizmu. W efekcie jesteśmy narażeni nie tylko na choroby sezonowe, jak przeziębienie czy grypa, ale również poważne schorzenia przewlekłe, np. cukrzycę, otyłość czy nowotwory.

Jak zadbać o zdrowy sen?

Na jakość snu wpływa wiele czynników. Jak zwiększyć odporność organizmu? Jak sprawić, by sen spełniał swoją rolę? Na szczęście wiele decyzji jest w naszych rękach. Po pierwsze te związane ze stylem życia: powinno się w miarę możliwości kłaść spać i wstawać codziennie o tej samej porze, unikać nadmiernego spożycia alkoholu, nie jeść na 2 godziny przed położeniem się do łóżka, nie patrzyć przed snem w ekran smartfona czy laptopa, które oprócz emitowania rozbudzającego, niebieskiego światła mogą być źródłem stresujących wiadomości, utrudniających nam zaśnięcie…

Po drugie powinno się zadbać o odpowiednie środowisko snu: sypialnię, w której nie jest zbyt jasno, zbyt głośno ani zbyt ciepło, wygodny materac, stelaż i poduszkę, o których możesz przeczytać w innych naszych poradnikach, wygodny strój do spania…

Jeśli potraktujemy temat snu poważnie, będziemy mogli w pełni cieszyć się z korzyści, jakie nam daje!